De pop-up store is een blijvertje in het straatbeeld. Daar speelt de Nederlandse startup Chasing Spaces op in door leegstaande winkelruimte en potentiële huurders aan elkaar te koppelen. “Een pandeigenaar zit niet te wachten op al die mafkezen aan de deur.”

Het winkelcentrum Magna Plaza, direct achter het paleis op de Dam in Amsterdam, was tot voor een paar jaar geleden chic. Maar inmiddels is de glans er een beetje vanaf. In het monumentale gebouw uit 1899 zitten nog steeds juweliers en winkels met merkkleding, maar achter de arcades beginnen gaten te vallen.

Vorige zomer sloot op de bovenste verdieping de beroemde muziekwinkel Fame zijn deuren. Op de begane grond zat een grote vestiging van modeketen Mango, maar sinds oktober is die ruimte donker en leeg. Het winkelcentrum heeft “moeite de bezetting op peil te houden”, geeft de beheerder toe.

Maar wie de roltrap naar de eerste verdieping neemt, ziet daar twee spiksplinternieuwe winkels. Popup-store Gekaapt (’temporary store for independent Dutch brands’) en direct daarnaast kledingwinkel Things I Like, Things I Love.

Gekaapt is een typische conceptstore en verkoopt van alles: vintage-industriële lampen van Brût, kussens en fotolijstjes van Doing Goods en houten telefoonhoesjes van Woodstylez. De hippe muziek staat er flink hard en afrekenen gaat via de iPad.

Platform tijdelijke winkelruimte

Beide winkels zijn daar terechtgekomen via Chasing Spaces, een online platform waarop de vastgoedmarkt en beginnende retailers elkaar moeten gaan vinden. De startup is in juni 2015 begonnen en heeft al veertig bedrijven een tijdelijke winkelruimte bezorgd. Daarbij vraag Chasing Spaces 6 procent commissie over het verhuurbedrag.

Toch gebruikt Chasing Spaces voor zichzelf liever niet het woord 'makelaar', legt één van de twee oprichters Hilde Boorsma (32) uit. “Juist door makelaars vinden mensen elkaar niet. Wij zijn meer een marktplaats voor tijdelijke winkelruimtes.”

Behalve de winkels in Magna Plaza verzorgde Chasing Spaces ook de winkelruimte voor een popup-sportschool die vijf weken op Amsterdam Centraal Station zat en een tijdelijk ontbijt-restaurant voor De Ruijter in De 9 Straatjes.

Het online platform wordt vooral gevonden door 'concept stores' en webshops die tijdelijk ook een fysieke winkel willen – The Cool Collective bijvoorbeeld, een conceptstore met meubels, kleding en interieurs, en BOHO Amsterdam, een webshop met dameskleding.

Mafkezen en krakers

Chasing Spaces zoekt contact met eigenaren van leegstaande panden. Ze fotograferen de locatie, zetten hem online en maken er reclame voor. Aan de andere kant selecteert het bedrijf potentiële huurders. “Een pandeigenaar zit niet te wachten op al die mafkezen aan de deur. Wij doen een voorstel en brengen ze bij elkaar. Het contract sluiten de verhuurder en huurder onderling, al kunnen we dat en de facturatie eventueel ook nog doen.”

De projecten die Chasing Spaces begeleidt, huren hun ruimte gemiddeld voor drie maanden, aldus Boorsma. Sommige voor langere termijn, maar ook wel eendagspopup-stores.

In de database staan nu zeventig verschillende winkelruimtes, allen in Amsterdam. “De vraag naar winkelruimte is gigantisch, dat merken we elke dag. Zorgen voor meer aanbod is veel moeilijker, zeker hier in Amsterdam. In een plaats als Enschede staat veel meer leeg.”

Het kost nog steeds moeite om vastgoedeigenaren ervan te overtuigen van de voordelen van tijdelijke bezetting. “Mensen denken 'dat zullen wel krakers zijn'. Het concept staat er niet zo mooi op, maar er komen nu wel steeds meer voorbeelden dat het wel kan.”

Vastgoedfondsen overtuigen

Vooral de grote vastgoedfondsen zijn moeilijk mee te krijgen. “Zij hebben liever tien jaar leegstand dan dat ze iemand voor minder huur erin zetten", aldus Boorsma. "Maar de wereld is zo ontzettend veranderd – het is helemaal niet zeker of er over tien jaar nog wel een huurder komt. En als de consument niet meer de winkelstraat inkomt, dan is je property helemaal niks meer waard. Het gaat nu ook zo ongelofelijk hard, de ene na de andere keten valt om.”

Chasing Spaces mocht zich laatst presenteren op een vastgoedcongres. “Vastgoedclubs, institutionele beleggers, uitbaters van shopping centers, alle saaie, grijze pakken bij elkaar. Wij zeiden 'jongens, word eens wakker'. We hebben allemaal voorbeelden gegeven van echt hele leuke ondernemers en gezegd: kijk, dit is wat winkelen weer leuk maakt. Zo eng zijn jullie niet voor elkaar, zorg dat die winkelstraat weer mooi wordt! Na afloop – zoef, daar kwamen ze allemaal met hun kaartjes.”

Reuring in de winkelstraat

Worden die popup-winkels door bestaande winkels niet gezien als aasgieren van de stervende retail? “De winkelier ernaast met een contract van vijf jaar en een dubbel zo hoge huur, ja die is pissig", zegt Boorsma. "Maar toch is iedereen er ook blij mee, want eindelijk gebeurt er weer eens wat. Een popup zorgt voor reuring. Dat trekt alleen maar meer consumenten, waardoor ook de omzet van omliggende winkeliers omhoog gaat.”

In Magna Plaza zijn inderdaad beide reacties te horen. De eigenaar van BagHouse vindt de nieuwe winkels in Magna Plaza “lekker vernieuwend”. Hij vindt dat er zo een goede lokale mix ontstaat van winkels, zegt hij terwijl hij nieuwe rugzakken ophangt in de zaak. “Het is weer wat nieuws waardoor meer Amsterdammers naar Magna Plaza komen. Leegstand is niet goed voor ons.”

Vanessa Singels, eigenaresse van herenmodezaak Gentle Men's Casuals, verkoopt kleding van Armani en Massimo Mannelli. Ze huurt sinds 2003 in Magna Plaza. “Het was toen echt een A1-locatie. Ik heb toen zelfs sleutelgeld moeten betalen om te mogen aanhuren. Pop-up was nog niet bekend en niet noodzakelijk.”

Ze is er heel dubbel in, zegt ze. “Als buurvrouw ben ik blij dat ik niet naast een donker hok zit. Die ruimte is heel lang leeg geweest, dus dit is de enige oplossing. Maar waar ik helemaal niet blij mee ben, is dat ze idioot weinig betalen. Ik denk dat ze nog geen fractie van mijn huur betalen. Dat vind ik wel heel erg oneerlijk. Ze betalen ook niet mee aan de belangenvereniging, of aan de grote kerstboom die we hier met kerst neerzetten.”

Groeien buiten Amsterdam

Chasing Spaces heeft ondertussen ambities die verder reiken dan Amsterdam, vertelt Hilde Boorsma. Het bedrijf is dan ook in gesprek met investeerders.

“We kunnen onszelf bedruipen van de inkomsten, maar nu is er extern geld nodig om op te schalen. Van de zomer moeten we de groei in. Begin volgend jaar willen we landelijk ruimtes kunnen aanbieden", geeft Boorsma aan.

Zeker grote A-merken willen voor campagnes af en toe in het hele land tijdelijk een plek hebben. "Als je in twintig of zestig winkelcentra wil zitten, dan is het makkelijk als je ze allemaal onder één knop hebt.”